নামৰ অন্বয় : স্মৰণ মাত্ৰকে যিহেতু দুৰ্ঘোৰ (দুলড়ি ছন্দ)

স্মৰণ মাত্ৰকে যিহেতু দুৰ্ঘোৰ
সংসাৰ-দুখ হৰন্ত |
এহি হেতুতেসে ঈশ্বৰক হৰি
বোলয় যত মহন্ত ||১৫৫
আত্মা-ৰূপে জানা ইটো জগতত
আছন্ত হুয়া প্ৰৱেশ |
এহি হেতুতেসে ঈশ্বৰক বিষ্ণু
বুলিয় নাম বিশেষ ||১৫৬
ইন্দ্ৰিয়-বৰ্গত যিহেতু ঈশ্বৰ
আছন্ত হুয়া প্ৰৱেশ |
এতেকে মহন্ত- সকলে বোলয়
ঈশ্বৰক হৃষীকেশ ||১৫৭
অন্তৰ্য্যামী-ৰূপে যিহেতু জীৱক
সুখ-দুখ ভুঞ্জাৱন্ত |
এতেকেসে পৰ- মাত্মা নাম ধৰি
আছা প্ৰভু ভগৱন্ত ||১৫৮
পৰম ঈশ্বৰ- স্বৰূপে জীৱৰ
আছন্ত হুয়া আশ্ৰয় |
এতেকেসে তাঙ্ক বুলি নাৰায়ণ
নামৰ দিব্য আন্বয় ||১৫৯
অহঙ্কাৰ আদি একোৱে উপাধি
কৰিতে নপাৰে ছন্ন ||
এহিসে কাৰণে মহন্তসকলে
বোলে তাঙ্ক নিৰঞ্জন ||১৬০
সত্ত্ব ৰজ তম তিনি গুণ-বৃত্তি
লুপ্ত তাঙ্ক নকৰয় |
সেহিসে কাৰণে বেদ-শাস্ত্ৰগণে
বোলে তাঙ্ক নিৰাময় ||১৬১
যতেক প্ৰাকৃত আকাৰ-বৰ্জ্জিত
ভৈলন্ত যিহেতু হৰি |
সেহি হেতুতেসে নিৰাকাৰ নাম
আছন্ত ঈশ্বৰে ধৰি ||১৬২
মা পদে লক্ষ্মী- দেৱীক বোলয়
তাহান স্বামী ঈশ্বৰ |
এতেকেহে তাঙ্ক বোলয় মাধৱ
মহাজন নিৰন্তৰ ||১৬৩
জনা পদে মায়া দেৱীক বুলিয়
ভক্তৰ মায়া মৰ্দ্দন্ত |
এহি হেতুতেসে জনাৰ্দ্দন নাম
ধৰি আছা ভগৱন্ত ||১৬৪
মধুৱতে মায়া উন্মত কৰায়া
আছা যত জীৱগণ |
ভক্তৰ মায়াক পীড়ন্ত নিমিত্তে
বুলিয় মধুসুদন ||১৬৫
গো পদে বেদ ইন্দ্ৰিয়ক বুলি
কৰন্ত তাম পালন |
এতেকেসে তাঙ্ক বুলিয় গোপাল
জানিবাহা মহাজন ||১৬৬
ইন্দ্ৰ আদি দেৱে গোৰ ইন্দ্ৰ পাতি
কৰিলন্ত অভিষেক |
পৰম প্ৰসিদ্ধ গোবিন্দ নামক
ধৰিলা হৰি প্ৰত্যেক ||১৬৭
দেশে কালে তাঙ্ক একোৱে প্ৰকাৰে
কৰিতে নপাৰে অন্ত |
এহি হেতুতেসে ঈশ্বৰৰ নাম
প্ৰসিদ্ধ ভৈল অনন্ত ||১৬৮
যত বেদবাদী বেদক বিচাৰি
কৰিতে নপাৰে আদি |
এতেকেসে তান পৰম প্ৰখ্যাত
হুয়াছে নাম অনাদি ||১৬৯
অধম পুৰুষো হবয় উত্তম
ভজিয়া যাৰ চৰণে |
পুৰুষোত্তম নামক ধৰিয়া
আছন্ত এহি কাৰণে ||১৭০
ক্ষৰ পদে ইটো দেহক বুলিয়
অক্ষৰ শবদে ব্ৰহ্ম |
দুইটো কৰি ইটো উত্তম নিমিত্তে
প্ৰখ্যাত পুৰুষোত্তম ||১৭১
প্ৰকৃতি পুৰুষ দুইটো কৰি পৰ
দুইহানো নিজ কাৰণ |
পৰম ঈশ্বৰ নামক ধৰিয়া
আছা তাতে নাৰায়ণ ||১৭২
কৰ্ম্ম অনুসাৰে ইটো জগতক
পালন্ত হৰি সাক্ষাত |
এহি হেতুতেসে জগন্নাথ নাম
আছন্ত হুয়া প্ৰখ্যাত ||১৭৩
ঈশ্বৰৰ সেৱা কৰিলে জীৱৰ
গুচয় মায়াৰ ভ্ৰম |
ব্ৰহ্ম পদে শুধ জীৱক বুলিয়
ঈশ্বৰক পৰমব্ৰহ্ম ||১৭৪
অন্তৰ্য্যামী ৰূপে জীৱ আদি কৰি
নিয়মন্ত সমস্তক |
এহি হেতুতেসে পৰমাত্মা পদে
বুলি জানা ঈশ্বৰক ||১৭৫
ব্ৰহ্ম পৰমাত্মা কৰিয়া যিহেতু
ঐশ্বৰ্য্যৰ নাহি অন্ত |
এহি হেতু মহা- মহন্তসকল
বোলে তাঙ্ক ভগৱন্ত ||১৭৬
নিজ ভক্ত পদে গৰুড়ক ধ্বজ
কৰিলা হৰি যিহেতু |
সেহিসে কাৰণে মহন্তসকলে
বোলয় গৰুড়-কেতু ||১৭৭
কাল মায়া আদি যাহাৰ নামক
কৰিতে নপাৰে কুণ্ঠ |
এহিসে কাৰণে ইশ্বৰৰ নাম
প্ৰসিদ্ধ ভৈল বৈকুণ্ঠ ||১৭৮
সদানন্দ আত্মা চৈতন্য অনন্তে
যিহেতু যোগী ৰময় |
এতেকেসে ৰাম পদে পৰমব্ৰহ্ম
ৰূপক বুলি নিশ্চয় ||১৭৯
চৈতন্য স্বৰূপে যিহেতু সদায়ে
ৰমাৱন্ত জগতক |
এতেকেসে ৰাম সুমধুৰ পদে
বুলি জানা ঈশ্বৰক ||১৮০
জগততে কৰি আছন্তে নিৱাস
জগতো তান্তে বসয় |
এতেকেসে তাঙ্ক বুলি বাসুদেৱ
নামৰ দিব্য অন্বয় ||১৮১


পলাশ ৰঞ্জন চৌধুৰীৰ প্ৰচেষ্টাত